Oedipus, Shakespeare'in eserlerinde bir erkek çocuktur. Shakespeare,
Oedipusun kraliçe olan annesi ile olan anne-çocuk ilişkilerini
anlatır. Bu anne-çocuk ilişkisi psikanalizin de konusu olduğundan, bu
durum kitaplara, Shakespeare'in oyundaki kahramana atfen 'Oedipus
kompleksi' olarak geçmiştir.Çocuklar beş yaş civarında cinsel kimlik
bulma çabası içine girerler. Erkek çocuklar baba rolünü benimserler.
Babaları gibi annelerine yakınlaşırlar. Anneyi kazanmak için baba ile
rekabet etmeye başlarlar. İşte, çocuğun iç dünyasında sessizce
kurduğu bu düzenek bir erkeklik taslağıdır. Çocuk için bu sıkıntılı
bir dönemdir. Çünkü baba güçlüdür. Ayrıca, anne ile baba arasında
çözemediği özel bir yakınlık vardır. O halde, bu durum çocuk için bir
krizdir. Bir sure sonra bu güçlü adam ile rekabet etmenin zorluğunu
ve imkansızlığını farkeder. Babanın gücünü kabul eder. Baba ile
kendini özdeşleştirip babanın safına geçer. Baba ile özdeşleşmesi
erkek kimliğinin kazanılması için beklenen aşamadır. Bu aşamaya
ulaşan çocuk için bu, Oedipus krizinin çözümüdür.Baskın bir anne ite
silik karakterli bir baba varlığında rekabet de olamayacaktır. Çünkü
çocuğun karşısında anne için mücadele edeceği, sonunda gücünü kabul
edip, davranışlarını taklit etmeye değer bulduğu kimse yoktur. Böyle
baskın bir anne için mücadele etmek de biraz caydırıcıdır. Yani, daha
başından bir taslak sorunu yaşanacaktadır. Gücünü kabul edip
özdeşleşeceği bir baba yoksa çocuk böyle bir figürü yakın çevresinde
arar. Yakın çevresinde, model alabileceği güçlü bir erkek figürü de
yoksa kriz çözülemez. Bu durumda Oedipus kompleksinden söz edilir.
Sonuç olarak bu dönemde elde edilmesi gereken cinsel kimlik aşamasına
ulaşılamamıştır. Cinsel kimlik arayışı sadece beş yaş döneminde ve bu
kadar değildir. İleride de böyle çabalar devam eder. Fakat bu döneme
ait konması gereken tuğla yerine konamamıştır. İleride bu kendini hep
belli eder. Diğer gelişme aşamaları olağanüstü olur da, bu durumu
kompanse ederlerse belki bu dönemin olumsuz etkisi ortadan kalabilir.
Böyle olmadığı takdirde çocuğun erkek kimliği güdük kalır. Yaşamın
diğer dönemlerine geçilir, ancak eskilerde kalan bu eksiklik kendini
hayat boyu belli eder. Bu çocuk, yeteneklerini sergileyemeyen,
güvensiz, aile yaşantısında başarısız, bir yetişkin adayıdır.
Oedipus ve Electra Karşı Cins Ebeveyn ile ÖzdeşleşmeOedipus erkek
çocuk olduğu için erkek çocukların anneleri için babaları ile
yaptıkları rekabete bu ad verilir. Kız çocuklarının babaları için
anneleri ile girdiği rekabete yine Shakespeare'in karakterlerinden
biri olan kız çocuk adına atfen Electra krizi denir. Krizin
çözülememe hali komplekstir.Bu, kendi cinsine karşı, karşı cins için
verilen bir mücadeledir. Amaç; karşı cinsin ilgisini çekmede kendi
cinsine göre daha başarılı olabilmektir. Kendi ve karşı cins için
seçilen ilk örnekler çocuğun ebeveynidir. Örneğin kız çocukları
babalarının ilgisi için anneleri ile erkek çocukları da annelerinin
dikkatini çekmek için babaları ile mücadeleye girişirler. Topuklu
ayakkabı giymek, ruj sürmek, kaçan çorap istemek gibi. Ya da bilek
güreşi yapmak, boks eldiveni istemek gibi.- Dört yaşındaki oğlumla
boks maçları yapıyoruz. Odanın ortasına ip gererek adeta gerçek bir
arena kuruyoruz. Parlak çikolata ambalaj kâğıtlarından dişliklerimizi
ve boks eldivenlerimizi giyip ringe çıkıyoruz. Eşim, gerekli hallerde
suyumuzu ve havlumuzu veriyor. Beni yenebilmek için aşın bir güç ve
çaba harcadığına şahit oluyorum. Onu hiç bir oyunda bu kadar hevesli
ve canla başla çalışırken görmüyorum.- Dört yaşındaki kızımı
aynanın karşısından alamıyorum. Kaşla göz arasında yatak odasına
gizlenip, benim rujlarımı, farlarımı deniyor. Geçen hafta ağlaya
bağıra kaçan çorap aradık kendisine.Karşı cinsin ilgisini çekebilmek
için, aynı cinsle cazibe yarışları yapılır. Bu durumun oldukça
zorlayıcı bir durum olması nedeni ile kriz diye adlandırıldığını
söylemiştik. Bu cazibe yarışları sayesinde çocuk kendi cinsi ile
iyice özdeşleşir. Cinsiyetine özgü rolü benimser. Bu yarış sırasında
aynı cinsin bu konudaki mahareti gözlenir. Onun gibi, hatta ondan
üstün olma çabası gösterilir. Sonunda, kendi cinsindeki ebeveynle
mücadele yerine, o cins kabul edilir. Yani aynı cinsin gücü ve
cesareti ile özdeşleşme ile bu kriz ortadan kalkar (Oedipus-Electra
krizinin çözümü). Önceleri aynı cins ebeveynin güç ve cesareti ile
olan özdeşleşme, giderek aynı cins ebeveynin cinsel kimliği ile
özdeşleşerek cinsel kimliğin ilk kilometre taşını
oluşturur.Özdeşleşme FigürüÖzdeşleşme, kişilik gelişiminde önemlidir.
Asıl önemlisi, çocuğun özdeşleşeceği güvenilir figürleri yakın
çevresinde bulabilmesidir. Kız çocukları için anne, erkek çocukları
için ise baba, o güne kadar çocukla kurdukları ilişkinin
güvenilirliği ve başarısı ölçüsünde, çocuk tarafından özdeşleşmeye
kabul ya da red görürler.Özdeşleşme figür yoksunluğu, kız çocukları
için ya erkeklerden ürken ya da onlara aşırı cinsellikle yaklaşan
bir kişiliğin, erkek çocuklar için işe annesine bağımlı, üretken
olamayan bir kişiliğin temellerini atar.
Doç.Dr.Sabiha Paktuna Keskin
Pediatrist, Pediatrik Nörolog
Uluslararası Tıp
Çocuk Beyin Hastalıkları
KAYNAK: www.bebekkokusu.com
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder